Het HKV-jaarverslag

Voor u ligt het jaarverslag van HKV voor het jaar 2023. Een jaar dat begint met twee kantoren en eindigt met drie kantoren. Halverwege het jaar is ons kantoor in Amersfoort geopend.

Ook afgelopen jaar hebben we met veel plezier gewerkt aan kennisintensieve waterprojecten. Zo is er hard gewerkt aan de systeemanalyse en de lange termijn strategie voor het Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Voor de IJsselmeerdijk en het Rivierklimaatpark trokken we samen met collega’s op in de planuitwerking. In verschillende landen in Afrika proberen we invulling te geven aan Early Warning 4 all waarbij we onze kennis nadrukkelijk ook willen inzetten om jonge professionals op te leiden.

Uiteraard is er naast het bovenstaande veel meer te vertellen over HKV en de HKV’ers in 2023. U leest het in dit jaarverslag.

We wensen u veel lees- en kijkplezier.

Namens alle HKV'ers,

Wouter ter Horst

Algemeen directeur HKV

Wintersport HKV

In de maand januari ontbraken een negental collega’s die voor een week naar de sneeuw waren vertrokken. De reis ging met het openbaar vervoer naar St. Anton in Oostenrijk. We gunden ze van harte een mooie week in de sneeuw maar we hebben ze wel gemist op kantoor!

Seminar Bangkok

HKV’ers gaan met enige regelmaat naar seminars om ons werk uit te dragen. Vaak gebeurt dit in Nederland maar van tijd tot tijd ook in het buitenland. Onze collega Hans Hakvoort, tweede van rechts op de foto, was deze maand in Bangkok aanwezig als een van de Nederlandse experts voor het seminar over ‘Nature Based Solutions and Climate Resilience for Extreme Water Events’.

Ebro Delta

Onze collega Sonja Ouwerkerk was in de Ebro Delta om namens EcoShape het verhaal te vertellen over bouwen met de natuur en dan specifiek over de Hondsbossche Duinen, de Nederlandse kustversterking met zand. Sonja deed dit op indrukwekkende wijze voor de Spaanse televisie (link) en met een interview in de krant la Vanguardia.

Ondertekening huurcontract Amersfoort

Door ondertekening van het huurcontract was het een feit dat HKV een derde vestiging opent en wel in Amersfoort. Voor de bereikbaarheid van (potentiële) collega’s en opdrachtgevers is hiertoe besloten. Verderop in het jaarverslag wordt hier nog uitgebreider bij stil gestaan.

Civiele bedrijvendagen

We sponsoren disputen en studieverenigingen omdat we het belangrijk vinden om zichtbaar te zijn voor studenten. Enkele malen per jaar gaan we er ook op uit om studenten fysiek te ontmoeten zoals op de Civiele Bedrijvendagen op de TU Delft.

Jan van Noortwijkprijs

Ieder kwartaal reserveren we een middag voor een plenaire bijeenkomst ergens in het land om een aantal (interne) zaken te bespreken en met gelegenheid om onder elkaar bij te praten. Deze maand stond de Jan van Noortwijkprijs op de agenda. Deze prijs is ter nagedachtenis aan onze veel te jong overleden collega die veel van zijn werk publiceerde. Na een voorselectie mochten drie collega’s hun publicatie presenteren en werd er door de aanwezige HKV’ers door middel van stemming een winnaar gekozen. Matthijs Gensen ontving de beschikbaar gestelde cheque uit handen van Bas Kolen, directeur onderzoek en ontwikkeling.

Proef IJsseldijk

Juli en augustus stonden voor veel HKV’ers in het teken van zomervakantie. In kantoor Lelystad betekende dat dat er verbouwd werd om de overlast te beperken. De vestiging in Amersfoort werd in deze periode na de nodige aanpassingen in gebruik genomen. Tegelijkertijd kwam in het landelijke nieuws het (geplande) bezwijken van de IJsseldijk bij Kamperveen ter sprake. Onze collega Jan Tigchelaar die deel uitmaakt van de klankbordgroep was blij dat het afschuiven van de IJsseldijk gelukt was. Dit onderzoek ging om het belang van opbarsten van deklagen achter de kering voor de stabiliteit van de dijk en piping. Vooraf was het spannend of het zou lukken omdat het al een sterke dijk was. De proef was bedoeld om inzichten uit uitgebreide (model) analyses te verifiëren.

Hackaton Wageningen Universiteit

Vanuit Wageningen Universiteit werd een tweedaagse hackathon georganiseerd om spatial data te gebruiken met als doel om risico’s voor biodiversiteit in de Waddenzee in kaart te brengen. Door een denderende pitch won het HKV-team bestaande uit Kris van den Berg, Paula Lambregts, Thomas Stolp en Ron Bruijns een Starthub met zes maanden volledige support. (link)

Nationaal Deltacongres

In november was de 14e editie van het Nationale Deltacongres in Groningen. Onze collega’s Laura de Vries en Bas Kolen verzorgden hier gezamenlijk met Zita Hegger en Jasper Luiten, beiden van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, een van de deelsessies. In deze sessie spraken zij met geïnteresseerden over vitale en kwetsbare infrastructuur in relatie tot grootschalige extreme neerslag. Een hot topic dat wij in verschillende projecten hebben onderzocht en hebben belicht vanuit verschillende perspectieven. We denken dat daar nog veel aandacht voor zal zijn in de komende tijd.

Sluiting Maeslantkering

Storm Pia zorgde voor hoge waterstanden langs onze Noordzeekust. In Rotterdam zou daardoor de waterstand hoger dan 3m +NAP worden, het criterium voor sluiten van de Maeslantkering en de Hartelkering. Het was voor het eerst sinds de opening van de Maeslantkering in 1997 dat beide keringen dicht moesten als gevolg van een verwachte overschrijding van het waterpeil van 3m boven NAP bij Rotterdam. Voor Rijkswaterstaat en zeker voor het Operationeel Team op de keringen was het een memorabele gebeurtenis! Het belang van waterveiligheid voor ons land is hiermee weer eens benadrukt. Onze collega Don de Bake was als lid van het Operationeel Team aanwezig bij de sluiting net als veel specialisten van Rijkswaterstaat en andere bedrijven. Foto: Jurjen van der Most

Planuitwerking IJsselmeerdijk - Een veilige dijk door een natuurlijke vooroever

De IJsselmeerdijk tussen Lelystad en de Ketelbrug moet versterkt worden. De voorkeursvariant hiervoor is de aanleg van een vooroever die de golfaanval op de dijk remt. HKV en Royal HaskoningDHV ondersteunen Waterschap Zuiderzeeland bij het ontwerp van de dijk en vooroever in de planuitwerkingsfase.

De vooroever wordt een ruim 100 meter brede zone met ondiep water voor de dijk. Deze zorgt ervoor dat de dijk minder sterk wordt aangevallen door golven vanaf het IJsselmeer, waardoor er weinig tot geen aanpassingen aan de dijk nodig zijn om deze weer aan de waterveiligheidseisen te laten voldoen.

T2021 Evaluatie Schelde-estuarium - De toestand van Veiligheid, Toegankelijkheid en Natuurlijkheid

Na enkele jaren intensief samenwerken heeft het Schelde in Beeld consortium de zesjaarlijkse evaluatie van het Schelde-estuarium afgerond. Een goede onderlinge samenwerking tussen de consortiumpartners enerzijds en de gebiedsdeskundigen anderzijds was hierbij essentieel. Het resultaat van de succesvolle samenwerking is de T2021-rapportage, die de ontwikkelingen in het estuarium in de periode 2016-2021 beschrijft. De rapportage geeft een compleet beeld van de huidige toestand van het Schelde-estuarium in termen van de hoofdfuncties Veiligheid, Toegankelijkheid en Natuurlijkheid, waarvoor Nederland en Vlaanderen beleidsdoelstellingen hebben geformuleerd.

Tools voor weer- en klimaatdiensten in Afrika - Training van meteorologische instituten in Kenia, Madagaskar, en Ivoorkust

Er is meteorologische informatie voor Afrika online en gratis beschikbaar via verschillende platforms. Wij ontwikkelden samen met Afrikaanse meteorologische instituten scripts om deze schat aan online gegevens op te halen, te analyseren, te combineren met lokale gegevens en te integreren in bestaande dashboard systemen. Op die manier kunnen de meteorologische instituten de informatie inzetten voor hun weer- en klimaatdiensten.

Planuitwerkingsfase van Rivierklimaatpark IJsselpoort

Het consortium IJsselpoortpartners, bestaande uit TAUW, APPM, HKV, H+N+S Landschapsarchitecten en Bureau Stroming, is in 2023 begonnen met het uitvoeren van de uitwerkingsfase van Rivierklimaatpark IJsselpoort – een plan om de uiterwaarden van de IJssel tussen Arnhem en Giesbeek om te bouwen tot een uniek rivierpark met ruimte voor rijke natuur, duurzame landbouw, recreatie en bedrijvigheid.

Het plan voor het Rivierklimaatpark ontstond in 2007, toen Natuurmonumenten een eerste ideeënschets maakte voor de IJsselpoort, de uiterwaarden tussen Arnhem en Giesbeek.

Ontwikkeling klimaatadaptatiemodel voor de Groote Molenbeek

Voor Waterschap Limburg ontwikkelden we een klimaatadaptatiemodel voor de Groote Molenbeek. Met dit D-HYDRO klimaatadaptiemodel kan het waterschap de watersysteemtoets uitvoeren om de wateroverlastknelpunten in het stroomgebied te bepalen. Daarnaast is dit model modulair opgebouwd en kan het dus worden ingezet voor andere vraagstukken bijvoorbeeld over wateraanvoer, herinrichting van het gebied en operationeel waterbeheer.

Actualisatie overstromingsberekeningen provincie Noord-Brabant - Overstromingsmodellering met D-Hydro Flexible Mesh

In opdracht van de Provincie Noord-Brabant en de waterschappen Aa en Maas en Brabantse Delta actualiseert HKV de overstromingsmodellen en – scenario’s.

In opdracht van de Provincie Noord-Brabant en de waterschappen Aa en Maas en Brabantse Delta actualiseert HKV de overstromingsmodellen en – scenario’s voor de voormalige dijkringen 36 (de Maaskant), 35 (Donge) en 34 (West-Brabant). West-Brabant is opgedeeld in twee deelgebieden; noordelijk langs het Hollands Diep en westelijk langs het Volkerak Zoommeer.

Tailer-Made Training Vietnam - Nature-based Solutions voor een klimaatbestendig Vietnam

De Tailor-Made Training richt zich op de kansen en uitdagingen van Nature-based Solutions (NbS) in Vietnam. In samenwerking met het IWRP en StudioFlow heeft HKV een programma samengesteld van online bijeenkomsten en twee trainingsweken in Vietnam voor een groep trainees met een hele brede achtergrond.

Voorafgaand aan de training is een diverse groep ervaringsdeskundigen geïnterviewd over de mogelijkheden en beperkingen van NbS in Vietnam voor het aanscherpen van onze training.

Meteo-onderzoek voor het waterbeheer

Het waterbeheer maakt op veel manieren gebruik van meteorologische gegevens; van neerslagstatistiek tot weersverwachtingen. Binnen het STOWA-project “Meteo-onderzoek ten behoeve van het waterbeheer” onderzocht HKV verschillende meteo-gerelateerde vragen vanuit het waterbeheer.

Na publicatie van de KNMI’23-klimaatscenario’s in oktober 2023 wordt er bijbehorende neerslagstatistiek ontwikkeld. Daarop vooruitlopend onderzochten we of de STOWA-neerslagstatistiek nog steeds representatief kon worden bevonden voor het huidige klimaat. We keken daarbij naar de nieuw beschikbaar gekomen metingen t/m 2022 sinds de laatste herziening.

Kennisprogramma Zeespiegelstijging - Systeemverkenning waterveiligheid (spoor II) en Lange termijn strategieën (spoor IV)

We hebben afgelopen jaar bijgedragen aan het onderzoek voor het Kennisprogramma Zeespiegelstijging binnen het thema waterveiligheid. Binnen dit thema is de impact van zeespiegelstijging op de waterveiligheid van het hoofdwatersysteem en de primaire keringen bepaald. Voor verschillende mate van zeespiegelstijging (1, 2, 3 en 5,4m) is in kaart gebracht wat het betekent als we doorgaan met de huidige voorkeursstrategie (spoor II). Deze opdracht is uitgevoerd voor Rijkswaterstaat met ondersteuning door Deltares.

Eerste LBO-2 beoordeling

HKV heeft gezamenlijk met Waterschap Limburg de eerste officiële beoordeling in het kader van de Tweede Landelijke Beoordeling van Primaire Waterkeringen Overstromingskansen (LBO-2) uitgevoerd.

In deze eerste beoordeling is een Voorlopig Oordeel uit LBO-1 omgezet naar een volwaardig oordeel conform LBO-2. In de beoordeling was specifiek aandacht voor alle nieuwe aspecten van LBO-2: (1) het opstellen van het verhaal van de kering, (2) een plan van aanpak, (3) een relevantie beoordeling, (4) de beoordeling conform de nieuwe BOI2023 handleidingen, (4) het uitvoeren van een werkatelier en (5) het duiden van de overstromingskans in het kader van het handelingsperspectief.

Zandmeevoerende wellen in het Kanaal door Zuid-Beveland - Tijdsafhankelijke risicoanalyse en veldmetingen

Bij de primaire kering langs het Kanaal door Zuid-Beveland zijn zandmeevoerende wellen aanwezig die vrijwel dagelijks actief zijn. HKV heeft het waterschap ondersteund bij de vraag in hoeverre deze wellen door het herhaald uitspoelen van zand op termijn leiden tot een veiligheidsprobleem met betrekking tot piping. Daarnaast bieden de wellen door het frequente optreden een mogelijkheid om hieraan te meten om zo kennis over landelijk toegepaste modellen te verbeteren. Daarom heeft HKV in opdracht van Rijkswaterstaat metingen uitgevoerd aan de zogenaamde 0,3d-regel, die een schatting geeft van de stromingsweerstand in de wel.

Sand Tracer - Biodiversiteitsmonitoring met satellietdata en AI voor grootschalig precisiebeheer van duinen

HKV voert samen met partners van Kennisnetwerk OBN een haalbaarheidsonderzoek uit of de dynamiek van zandverstuivingen in duingebieden gemonitord kan worden met zeer hoge resolutie satellietbeelden vanuit het satellietdataportaal. Het doel is om met deze vernieuwende vorm van monitoring grootschalig precisiebeheer van duinen mogelijk te maken langs de hele kustlijn.

Het haalbaarheidsonderzoek vindt plaats binnen de SBIR-innovatiecompetitie georganiseerd door het Netherlands Space Office (NSO). Vier Nederlandse consortia zijn geselecteerd om in opdracht van het NSO de haalbaarheid te onderzoeken van een nieuwe satelliettoepassing ten behoeve van biodiversiteit. 

Iwan de Lange en Melanie van 't Riet

Iwan en Melanie hebben de naam “Vechtzaal” toch wat anders geïnterpreteerd dan de meeste HKV’ers zouden doen.

Bart Strijker

Bart combineert werken bij HKV met het werken aan zijn PhD, en dat grotendeels vanuit Zweden.

Jakolien Leenders

Jakolien werkt onder andere aan Nature Based Solutions en is naast haar werk bij HKV docent aan de Hogeschool van Amsterdam.

Hans Hakvoort

Hans houdt zich als hydroloog bezig met neerslag en wateroverlast. In zijn vrije tijd is hij fanatiek meubelmaker. Van de kasten uit de HKV bibliotheek heeft hij voor de inrichting van onze kantoren statafels voor de belhokjes gemaakt.

ISO 26000

De ISO 26000 - Richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO): we gebruiken deze richtlijn om het beleid van HKV op het gebied van MVO vorm te geven.

UN Global Compact

We onderschrijven de tien principes van de United Nations Global Compact, gericht op mensenrechten, eerlijke arbeid, een beter milieu en anti-corruptie. Als lid van de Global Compact dragen we zoveel mogelijk bij aan de implementatie van de tien principes.

Leeftijdsverdeling

Een blik vooruit

De ambitie van HKV is om op een duurzame kennisintensieve manier een waardevolle bijdrage te leveren aan een veilige leefomgeving. Dit willen we graag doen door op een prettige en respectvolle manier samen te werken met onze klanten, onze partners en alle andere betrokkenen.

In 2024 willen wij bovenstaande ambitie zo breed mogelijk tot uitvoering brengen en dat doen wij met nieuwe strategische accenten.